Yüce Allah yeryüzünde halifesi olarak seçtiği âdemoğlunu başıboş bırakmamış, onu bir ilahi lütuf olarak vahiyle muhatap kılmıştı. İlk insan aynı zamanda ilk peygamberdi. Risalet zincirinin son halkası Hz. Muhammed (s.a.s.) ile de vahiy nihayete ermiş; Yaradan, insanlık üzerinde nimetini tamamlamıştı. Kur’an-ı Kerim son ilahi kitaptı, yeryüzünde hiçbir kitaba nasip olmamış bir şekilde kalplere ve hafızalara nakşedildi. Hz. Muhammed Kur’an-ı Kerim’in hem ilk hafızı hem de fem-i muhsiniydi. Ashab-ı kiram inen vahyi onun tilavetiyle öğreniyor, örnekliğiyle idrak ediyordu. Ayrıca sahabeden pek çoğu ayet-i kerimeleri hem yaşantılarına aksettiriyorlar hem de hıfzediyorlardı. Muallim-i evvel Peygamberimiz de bu süreçle bizzat ilgileniyordu.

Peygamber Efendimiz döneminde başlayan hafızlık geleneği dalga dalga büyüyerek bütün İslam coğrafyasında devam ettirildi. Hafızlar toplumun en saygın kişileri arasında yer aldı. Kur’an’ın sadece lafzının taşıyıcısı değil anlamının da idrakinde olan, hükümleriyle amel eden Müslümanlar, Hz. Peygamber’in tebliğ yükünü omuzlandı. Hafızlık eğitimi için nice medreseler açıldı, hafızlık tedrisatı İslami ilimlerin önemli meselelerinden biri oldu. Afrika’dan Orta Asya’ya, Anadolu’dan Balkanlara bütün Müslümanlar Kur’an öğrenimine ve hafızlığa büyük önem atfettiler.

“Sizin en hayırlınız, Kur’an’ı öğrenen ve öğretendir.” (Buhari, Fezailu’l-Kur’an, 21.) hadisini kendisine şiar edinen ecdadımız da Kur’an öğrenimine ve hafızlığa değer vermişti. Türk İslam medeniyeti özelinde geçmişte darulkurralarda yürütülen Kur’an eğitimi Cumhuriyet’le birlikte Diyanet İşleri Başkanlığının bünyesinde devam ettirildi.

Diyanet Dergisi olarak bu sayımızda “Satırdan Sadra Hafızlık” konusuna değindik. Hafızlığın önemini, Peygamber Efendimiz döneminde yürütülen hafızlık eğitimini ve günümüz Türkiye’sinde hafızlık eğitimi açısından gelinen noktayı satırlarımıza taşıdık. Prof. Dr. Abdullah Emin Çimen, “Hafızlık ve Sahabe Modeli” ile dosyamızda yer aldı. Doç. Dr. Cemil Osmanoğlu, “Hafızlıkta Ezberi Koruma” yazısıyla hafızın, yaşayan Kur’an olma anlamında ezberini tüm hayatına yansıtacak biçimde zengin bir donanıma, bir değerler manzumesine, kültür ve yaşam biçimine dönüştürmesinin önemine değindi. Sedide Akbulut, “Diyanet İşleri Başkanlığı ve Hafızlık Eğitimi”ni kaleme aldı. Hayriye Koç, “Hafızlığın Bereketi”; Sema Bayar “Sadırdan Sanata Hafızlar” yazılarıyla sayfalarımıza misafir oldular.

Bu ayki söyleşimizi Prof. Dr. İbrahim Hilmi Karslı Hocamız ile gerçekleştirdik. Karslı, hafızların, geleceğin âlim, arif, münevver ve sanat erbabı olarak yetiştirilmesinin önemine değindi.

Sizleri dergimizle başbaşa bırakırken Kur’an-ı okuyan, okuduğunu anlayan ve anladığıyla amel eden nice hafızın yetiştirilmesinde emeği olan hocalarımıza şükranlarımı sunuyor, ahirete irtihal edenleri rahmetle anıyorum. Bu vesileyle Mübarek Kurban Bayramınızı tebrik ediyor tüm insanlık için barış ve esenliğe vesile olmasını diliyorum.

Cafer Tayyar DOYMAZ