Nüfusunun çoğunluğunun geçimini sağladığı tarım ve hayvancılık sektöründe Türkiye'nin önemli kentlerinden olan Erzurum'da patates üretimi en önemli gelir kaynaklarının başında geliyor.
Kentteki patates ekiminin önemli noktalarından Pasinler Ovası'nda üretimin daha verimli ve kaliteli olması için Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsünde yıllardır bilimsel çalışmalar yapılıyor.
Bu çalışmalar kapsamında enstitüde yerli, yeni patates çeşidi olarak "Ata 25", yemeklik ve parmak patates kullanımına uygun olarak geliştirildi.
"Ata 25"in yanında yemekliğe uygun olarak geliştirilen "Kaan" da bölge koşullarına uygunluğu, yumru verimi ve yüksek teknolojik kalitesi, uzun boyu, oval yumru şekli ile 111-120 gün aralığında olgunlaşıyor.
Patates çeşitlerinin ürün ve toprak sağlığı açısından deneme süreci devam ediyor.
Enstitüde 20 yıllık laboratuvar, sera ve tarladaki ıslah çalışmaları sonucu geliştirilerek bölgeye uygun hale getirilen tohumların, hem çiftçiye hem de sektöre önemli katkılar sağlaması hedefleniyor.
Tohumlar, geliştirilerek daha verimli hale getiriliyor
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Endüstri Bitkileri Bölüm Başkanı Dr. Canan Kaya, AA muhabirine, Erzurum'un Pasinler ve Bitlis'in Ahlat ilçelerinin bölgedeki önemli patates merkezlerinden olduğunu söyledi.
Patates tohumu ıslah çalışmalarını anlatan Kaya, "Yapmış olduğumuz çalışmalardaki amacımız, bölgenin ekolojik koşullarına uygun yeni patates çeşitleri geliştirmek. Hedefimiz bölge üreticimizin eline, sağlıklı materyal, verimi yüksek, bölgenin ekolojik koşullarına uygun olarak geliştirilmiş, verimli ve kademeli yüksek tohumluklar ulaştırmak." dedi.
"Kaynağı belli olmayan patatesler tohumluk olarak kullanılıyor"
Patates ıslahının uzun süreli çalışmalar olduğunu dile getiren Kaya, "Yaklaşık 20 yıllık bu çalışma, melezleme ile başlıyor ve değişik kademelerde seleksiyon yöntemleriyle devam ediyor. Son aşamada tescilli çeşitlerimizin tohum üretimi geliyor. Patates, diğer bitkilere göre hastalık ve zararları çok hassas bitki olduğu için mutlaka patatesin yüksek kademeli sertifikalı tohumluk üretiminde biyoteknolojik yöntemlerin devreye girmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Yürüttükleri çalışmalarla yüksek kademeli sertifikalı tohumluk üretimi yaptıklarını vurgulayan Kaya, "şöyle devam etti:
"Genelde sertifikalı tohumluk kullanımı dışında kaynağı belli olmayan patatesler tohumluk olarak kullanılıyor. Bunlar bölge çiftçisinin hem verim düşüklüğüne hem de toprakların hastalık bulaşmasına sebep oluyor. Amacımız, sürdürülebilir sağlıklı bir tohumculuk sistemini devam ettirmek ve özellikle biyoteknolojik yöntemler kullanılarak yapılacak tohumluk üretim sisteminde de önder rolü oynamak."
"Ata 25" ve "Kaan" 20 yıllık çalışma sonucu geliştirildi
Enstitüde patates ıslah çalışmalarına ilişkin 4 tohumun geliştirildiğini anlatan Kaya, "Ata 25 ve Kaan, patates ıslah çalışmaları kapsamında geliştirdiğimiz çeşitler. Yaklaşık biyoteknolojik yöntemleri dahil edersek 20 yılı bulan bir süre çalışma yapıldı. Bu yıl 2 çeşidimiz daha tescillendi. Daha önce Can ve Mete ismiyle tescillerimiz oldu." diye konuştu.
Çeşitlerin yemeklik ve parmak patates kullanıma uygun çeşitler olduğunu belirten Kaya, sertifikalı tohumluk üretim çalışmalarının devam ettiğini ve çiftçiye ulaşması için en az 3 yıllık bir zamana daha ihtiyaç olduğunu söyledi.
Çalışmaları yapılan tohumların çiftçiler için önemli faydalar sağlayacağını dile getiren Kaya, "Sağlıklı tohumluk olduğu için toprak sağlığının ve verimliliğin devam etmesi, bu çalışmaların en önemli çıktısı olacak. Üretici, vermiş olduğu emeği ve maliyetini misli ile çıkarmış olacak." değerlendirmesini yaptı.