Fırfırlı Camii

Fırfırlı Camii bin yıldır ayakta

1930 yılından sonra bir süre cezaevi olarak kullanılan yapı, 1956 yılında kiliseden camiye dönüştürülüyor.

Şanlıurfa’da bulunan ve üzerindeki rüzgargülü dolayısıyla Fırfırlı Camii anıyla anılan Hz. İyad Bin Ganem Camii, yıllara meydan okuyor.

Fırfırlı Camii olarak anılan Hz. İyad Bin Ganem Camii’nin, 12. yüzyılda Urfa Haçlı Kontluğu zamanında ilk kez kilise olarak yapılan ve daha sonra yıkıldığı ardından 1865 yılında Sultan I. Abdulaziz fermanı ile yeniden yapıldığı biliniyor.

Şanlıurfa Vali Fuat Bey Caddesi’nde (Büyükyol) bulunan ve kilise olarak inşa edilen yapı, kayıtlarda Oniki Havari Kilisesi olarak da geçiyor.

Yapı, camiye dönüştürüldükten sonra üzerinde bulunan rüzgargülü nedeniyle "Fırfırlı Camii" olarak anılmaya başlıyor.

Yapı, apsise dikey üç nefli baziikal kilise planında. Orta nef, doğu batı yönünde sıralanan dört adet tromplu kubbe, yan nefler ise dörder çapraz tonozla örtülü. Kubbe ve tonozlar, ortada altı adet bazalt sütuna, yanlarda ise duvarlara bitişik yarım sütunlara oturuyor.

Yapı, kiliseden camiye dönüştürülürken güney pencerelerden biri mihrap haline getirilmiş ve sağına taş minber eklenmiş. Batıdaki giriş kapısı, içerden yarım kubbeli, dış cepheden kademeli ve sivri kemerli olup pembe mermerden yapılmış. Giriş kapısının üst hizasında mükebbire biçiminde üç cepheli balkon bulunuyor. Üst tarafta dört köşede zengin işçiliğiyle yapılmış köşe kuleleri yer alıyor.

Cezaevi olarak kullanıldığı sırada yıktırılan kapı üzerindeki çan kule, yenileme uygulamasıyla orijinaline uygun olarak yeniden yapılmış. Yine kiliseden camiye çevrilmesi esnasında duvarla örülerek pencereye dönüştürülen apsis kısmı, yenileme uygulamasında orijinaline dönüştürülmüş. Yapı, zengin taş süsleme ve işçilik bakımından Şanlıurfa bölgesinde en dikkat çeken sanatsal yapılar arasında yer alıyor.

Caminin giriş kapısı batı tarafında, caminin bahçesine, hem doğudan hem de kuzeyden iki giriş kapısı bulunuyor. Caminin içerisinde güneşin doğduğu andaki veya tepedeki durumunu andıran şekiller yer alıyor. Ortasında büyük bir kubbe, batısında iki, doğusunda üç küçük kubbe bulunan caminin ilk yapımın üzerinden bin yıldan fazla geçmiş olmasına rağmen yıllara meydan okuyor. Camiyi her yıl yurtiçi ve yurtdışından çok sayıda kişi ziyaret etmeye devam ediyor.