KÖKÜ İBRAHİM’E (AS) DAYANAN KULLUK GELENEĞİ
Kullarının Rableriyle baş başa kaldıkları bu zaman dilimlerinde, meşrû bile olsa her türlü nefsânî ve şehevî arzulardan uzak durması, kişinin manen olgunlaşma ve derin ufuk kazanması için önemli bir imkândır.
İtikaf ne demektir?
İtikâf'ın kelime kökeni
İtikâfa giren kimse: Mutekif & Âkif
Sözlük Manası: A-K-F kökünden gelir, “Hapsetmek, alıkoymak; bir yere yerleşmek, oraya bağlanıp kalmaktır.”
Fıkhî Manası: Kişinin, ibadet ve Allah’a yakınlık elde etme niyetiyle cuma namazı kılınan bir mescitte belli bir süre kalmasıdır.
İtikâf'ın Tarihçesi
Yalnız İslâm ümmetine has bir ibadet olmayıp vahiy geleneğine sahip hemen bütün dinlerde rastlanır.
İslâm geleneğinde Hz. İbrâhim ve oğlu Hz. İsmâil zamanından beri devam edegelen bir sünnettir. “İbrâhim ve İsmâil’e: Evimi onu ziyaret edenler, ibadet için orada kalanlar (âkifîn), rükû ve secde edenler için tertemiz tutun diye ahid (emir) verdik” (el-Bakara 2/125)
İtikâf'ın delili
“Mescidlerde itikâfta bulunduğunuz zaman kadınlara yaklaşmayın.” (el-Bakara 2/187)
“Resûl-i Ekrem ramazanın son on gününde itikâfa girerdi. O bu âdetine vefatına kadar devam etmiştir. Sonra onun ardından hanımları itikâfa girmiştir” (Buhârî, İtikâf, 1)
İtikâf'ın çeşitleri
3 kısımdır:
Vacip: Adanmış itikâftır.
Sünnet: Ramazan’ın son on gününde girmek sünnet-i kifâyedir. Bir ilçede bazı müminlerin yapmasıyla diğer müminler üzerinden kalkmış olur.
Müstehap: Adak ve sünnet haricindeki tüm itikâflardır.
İtikâf'ın zamanı ve süresi
İtikâf bir adaktan dolayı değilse Ramazan ya da diğer aylarda olabileceği gibi belirli bir süreye de tâbi değildir.
İtikâf niyetiyle camide birkaç saat veya birkaç gün kalmak yeterli görülmekle birlikte en az bir gün kalmak tavsiye edilmiştir.
Adak itikâf bir günden az olmaz. Vacip itikâfa giren kişi, tan yeri ağarmadan önce itikâf için belirlediği bir mescide niyet ederek girer, nezrettiği (adadığı) son günün akşam namazından sonra itikâftan çıkar.
İtikâf'ın Şartları;
İtikâfa niyet edilmesi şarttır.
İtikâfın Cuma namazının kılındığı bir camide ifa edilmesi gerekir.
Kişi cünüplük, hayız ve nifas gibi hallerden temizlenmiş olmalıdır.
Fakihlerin çoğunluğuna göre kadınların da camide girmesi şarttır, Hanefî fakihler ise evin münasip bir yerinde girilmesini tercih etmişlerdir.
İtikâf için bulûğ şart olmayıp temyiz çağına (ibadet ehliyetine sahip olmak) ulaşmak yeterlidir.
Hanefîlere göre sadece vacip olan itikâflarda oruç tutmak şart; Şâfiî ve Hanbelîler de ise itikâfın hiçbir çeşidinde orucu şart değildir.
İtikâfa giren kimse bulunduğu mescitten ancak şer’î, tabiî ve zarurî bir ihtiyaç için dışarı çıkabilir.
İtikâfı Bozan Şeyler
İtikâfta iken cinsel ilişkide bulunmak.
Hastalanıp çıkmak (Şafilerde bozulmaz)
Unutarak mescitten çıkmak. (Şafilerde bozulmaz)
Hasta ziyareti veya cenaze namazı için dışarı çıkmak.
İhtiyaçlarını kendisine getirecek birinin bulunması halinde dışarı çıkmak.
Cuma namazı kılınmayan yerde itikâfa girip, cuma için camiye gitmek (Hanefilerde bozulmaz.)
İtikaf için günlük örnek program
22-03: UYKU
03-05: TEHECCÜD + KUR’AN’DAN 1 CÜZ OKUMA + SAHUR
05-06: SABAH NAMAZI + TESBİHAT/ZİKİR
06-08: İŞRAK NAMAZI + DUA/TEFEKKÜR
08-09: GECE İBADETİ İÇİN DİNLENME
09-11: KUŞLUK NAMAZI + KİTAP OKUMA (TEFSİR, HADİS, SİYER..)
11-13: KUR’AN’DAN 1 CÜZ OKUMA
13-14: ÖĞLE NAMAZI + TESBİHAT / ZİKİR
14-15: KAYLULE
15-16: KİTAP OKUMA (TEFSİR, HADİS, SİYER..)
16-17: İKİNDİ NAMAZI + TESBİHAT/ZİKİR
17-19: KUR’AN’DAN 1 CÜZ OKUMA
19-20.30: DUA + İFTAR + AKŞAM VE EVVABİN NAMAZI
20.30-22: YATSI + TERAVİH NAMAZI
İtikâf için İhtiyaç listesi
Kur’an-ı Kerim ve Meali
Tefsir Kitabı (Kur’an Yolu)
Hadis Kitabı (Riyazu’s-Salihin)
Seccade, Tesbih, Takke ve Başörtüsü
Battaniye, Yastık, Hırka, Çorap, Koku
Diş Fırçası ve Misvak
Sabun, Havlu ve Terlik
Su Şişesi, Rutin İlaçlar ve Peçete
İstiğfar Örnekleri
1.
رَبَّـنَا ظَلَمْنَٓا اَنْفُسَنَا وَاِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرٖين
Ey rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz, bize acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz!
(Arâf 7/23)
2.
اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لا إِلٰهَ إِلَّا أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ بِذَنْبِي فَاغْفِر لِي فَإِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ
Allah’ım, benim Rabbim sensin, senden başka ilâh yok. Beni sen yarattın ve ben senin kulunum. Ben gücüm yettiğince sana verdiğim söz üzereyim ve senin vaadine de güveniyorum. Yaptıklarımın şerrinden sana sığınırım. Bana olan nimetini itiraf ediyorum. Günahlarımı da itiraf ediyorum. Günahlarımı bağışla, çünkü günahları senden başka bağışlayacak hiç kimse yoktur.
(Buhârî, Deavât, 2)
3.
رَبِّ اغْفِرْ لِي، وتُبْ عَلَيَّ، إنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
Allâh’ım! Beni bağışla ve tevbemi kabul buyur!
Çünkü Sen tevbeleri çok kabûl eden ve çok merhamet edensin.
(Ebû Dâvûd, Vitir, 26/1516)
4.
سُبْحَانَ اللهِ وبِحَمْدِهِ أسْتَغْفِرُ اللَّهَ وأَتُوبُ إلَيْهِ
Ben Allah’ı ulûhiyyet makamına yakışmayan sıfatlardan
tenzih eder ve O’na hamdederim. Allah’tan beni bağışlamasını diler ve
günahlarıma tövbe ederim.
(Buhârî, Ezân 123, 139)
5.
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي، وَارْحَمْنِي، وَعَافِنِي، وَارْزُقْنِي
Allah’ım! Beni bağışla, bana hidayet nasip eyle, bana rızık ver,
beni âfiyette daim eyle ve bana merhamet et.
(Müslim, Zikir ve Dua, 35)
6.
أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذي لا إلَهَ إلَّا هُو الحَيُّ القيُّومُ، وأَتوبُ إلَيه
Kendisinden başka hak ilah bulunmayan, ebedi hayatla daima diri olan, her şeyin varlığı kendisine bağlı olup kâinatı yöneten Allah'tan beni bağışlamasını diler ve
günahlarıma tevbe ederim.
(Ebû Dâvûd, Vitir, 26)
Tesbihat Örnekleri
1.
لا إِلَه إلا الله
Allah’tan başka ilâh yoktur.
2.
لا حَوْلَ ولا قُوَّةَ إلا باللهِ
Her türlü değişim ve gücün kaynağı sadece Allah’tır.
3.
حَسْبُنَا اللَّهُ ونِعْمَ الوَكِيلُ
Allah bize yeter. O ne güzel vekildir!
4.
ِسُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِكَةِ وَالرُّوح
Allah’ım! Sen bütün noksanlıklardan uzaksın, tertemizsin,
Cebrail ve meleklerin Rabbisin.
5.
سُبْحانَ اللَّهِ وبِحَمْدِهِ، سُبْحانَ اللَّهِ العَ ظِيمِ
Allah'a hamd ederek onu noksanlıklardan tenzih ederim,
Yüce Allah'ı tenzih ederim.
(Buhari, Kitâbu'd-Deavât, 65)
6.
تَوَفَّنٖي مُسْلِماً وَاَلْحِقْنٖي بِالصَّالِحٖينَ
(Ey Rabbim!) Müslüman olarak canımı al ve beni iyi kulların arasına kat!
(Yusuf, 12/101)
7.
سُبْحَانَ اللهِ وَالْحَمْدُ للهِ وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ أَكْبَر
“Allah eksik sıfatlardan münezzehtir. Hamd Allah’adır.
Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah en büyüktür.”
8.
لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ له، لَه المُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ، وَهو علَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ
Allah’tan başka ilâh yoktur; yalnız Allah vardır. O tektir, ortağı yoktur. Mülk O’nundur, hamd O’na mahsustur. O’nun gücü her şeye yeter.
9.
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا اِنَّكَ اَنْتَ السَّمٖيعُ الْعَلٖيم
Ey rabbimiz! Bizden bunu kabul buyur; şüphesiz sen işitensin, bilensin.
(Bakara, 2/127)
7. SYF
Dua Örnekleri
اللَّهُمَّ أَعِنِّي على ذِكْرِكَ وشُكْرِكَ، وحُسْنِ عِبَادتِكَ
Allah’ım! Seni zikretmek, nimetlerine şükretmek ve sana en güzel biçimde ibadet etmek konusunda bana yardım et.
(Hâkim, I, 1838)
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَٓا اُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَࣕ وَاَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَاۚ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحٖيمُ
Ey rabbimiz! Bizi sana teslim olanlardan eyle,
soyumuzdan da sana teslim olacak bir ümmet çıkar. Bize ibadet usullerimizi göster, tövbemizi kabul et. Şüphesiz tövbeleri kabul eden, merhameti bol olan yalnız sensin.
(Bakara, 2/128)
رَبَّنَٓا اٰتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
Ey rabbimiz! Bize bu dünyada da iyilik ver, öteki dünyada da iyilik ver;
bizi cehennem azabından koru.
(Bakara, 2/201)
رَبَّنَٓا اَفْرِ غْ عَلَيْنَا صَبْراً وَثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرٖينَ
Rabbimiz! Bizi sabırla donat, bize sebat ver ve inkârcı topluluğa karşı bize yardım et!
(Bakara, 2/250)
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ اِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةًۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْوَهَّابُ
Rabbimiz! Bizi doğru yola eriştirdikten sonra kalplerimizi saptırma, bize tarafından bir rahmet bağışla. Hiç kuşku yok, lütfu bol olan yalnız sensin.
(Âl-i İmrân, 3/8)
رَبَّـنَا لَا تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمٖينَ
Ey rabbimiz! Bizi zalimler topluluğu ile beraber bulundurma!
(A’râf, 7/47)
رَبَّـنَٓا اَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْراً وَتَوَفَّـنَا مُسْلِمٖينَ
Ey rabbimiz! Bize sabırlar ver ve Müslüman olarak canımızı al!
(A’râf, 7/126)
وَمَا تَوْفٖيقٖٓي اِلَّا بِاللّٰهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَاِلَيْهِ اُنٖيبُ
Başarmam Allah’ın yardımına bağlıdır. Yalnız O’na dayanıyor ve
O’na yöneliyorum.
(Hud, 11/88)
