Tesbih namazı ne demektir?
Her rek‘atında yetmiş beş defa سُبْحَانَ اللّٰه ِوَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ اَكْبَرُ “sübhânallāhi ve’l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illallāhü vallāhü ekber” şeklinde zikir lafzı okunan dört rek‘atlı bu namaza “sübhânallah” ifadesinin çokça tekrarlanması dolayısıyla “tesbih namazı” (salâtü’t-tesbîh) adı verilmiştir.
Tesbih ne demektir?
Terim olarak tesbîh, “Yüce Allah’ı ulûhiyyetle bağdaşmayan sıfatlardan tenzih ederim, O’nu en üstün sıfatlarla anarım” mânasındaki sübhânallah vb. zikir lafızlarını söylemeyi ifade eder.
Tesbih namazının kaynağı
Hadis kaynaklarında on iki sahâbeden tesbih namazına dair rivayetler yer almış olup bunların en meşhuru İkrime’nin İbn Abbas’tan naklettiği şu hadistir. Resul-i Ekrem (sas) amcası Abbas’a (ra); “Bak amca, sana tam on faydası olan bir şey öğreteyim; bunu yaparsan günahlarının ilki sonu, eskisi yenisi, bilmeyerek işlediğin bilerek işlediğin, küçüğü büyüğü ve gizli yaptığın açıktan yaptığın on türlü günahını Allah bağışlar.” Diyerek bu namazı tavsiye etmiş ve öğretmiştir; Hz. Abbas da “Bunu her gün yapamayız.” deyince Hz. Peygamber (sas) bu namazın haftada bir, ayda bir, yılda bir veya ömürde en az bir defa kılınmasını tavsiye etmiştir. (Ebû Dâvûd, Tetavvu, 14)
Tesbih namazının hükmü
Konuya ilişkin hadislerin sıhhatiyle ilgili görüş farklılıkları bulunduğu için bazı fakihler tesbih namazını müstehap, bazıları câiz, bazıları da mekruh saymıştır.
- Hanefîler mendup/nâfile olarak değerlendirilmiştir.
- Şâfiî fakihlerinin çoğunluğu tesbih namazını müstehap kabul etmiştir.
- Ahmed b. Hanbel’e göre tesbih namazı konusunda sahih bir hadis bulunmadığı için böyle bir namazın kılınması mekruhtur.
Tesbih namazı kaç rekattır?
Hanefilerin çoğunluğu tesbih namazının kılınış şeklini Abdullah b. Mübârek’in (Tirmizî, “Ṣalât”, 350), diğer mezheplerin çoğunluğu ise İbn Abbas’ın (Ebû Dâvûd, “Ṭatavvuʿ”, 14) rivayetini esas alarak belirlemiştir. Her ikisinde de dört rekât kılınır.
Abdullah b. Mübârek, tesbih namazı gece kılındığında iki rekâtta bir selâm vermenin daha makbul sayıldığını, gündüz kılındığında ise iki veya dört rekâtta bir selâm verilebileceğini söylemiştir
Tesbih namazında ne okunmalıdır?
Tesbih namazında Fatiha’dan sonra belirli surelerin okunması gerekmemekle birlikte bazı kaynaklara göre İbn Abbas Tekâsür, Asr, Kâfirûn ve İhlâs, bazı fakihler ise Hadîd, Haşr, Saf ve Tegâbün surelerinin okunmasını tavsiye etmiştir.
Her rekâtında yetmiş beş olmak üzere, dört rekâtta toplam üç yüz defa:
سُبْحَانَ اللّٰه ِوَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ اَكْبَرُ
“Sübhânellâhi ve’l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illellâhü vellâhü ekber” diye tesbih okunur.
Tesbih namazı ne zaman kılınır?
Tesbih namazı her zaman kılınabilir. Ayda veya yılda bir defa, hiç olmazsa ömürde bir defa kılınmalıdır.
Tesbih namazı ne zaman kılınmaz?
Tesbih namazı kerahet vakitlerinde kılınmaz.
Tesbih Namazının Kılınışı
Birinci Rekât
“Niyet ettim Allah rızası için namaz kılmaya” diye niyet edilir.
“Allâhu Ekber” diyerek iftitah tekbiri alınır ve eller bağlanır.
Ayakta sırasıyla, Sübhâneke okunur. Sonra (15 kere tesbih) okunur. Daha sonra Eûzü Besmele, Fâtiha ve bir sure okunarak yine (10 kere tesbih) söylenir.
“Allâhu Ekber” diyerek rükûa varılır ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-azîm” denilir, sonra da (10 kere tesbih) okunur.
“Semiallâhü limen hamideh” diyerek kalkılır ve ayakta “Rabbenâ leke’l-hamd” denir. Burada da (10 kere tesbih) okunur.
“Allâhu Ekber” diyerek secdeye varılır ve burada üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” dendikten sonra (10 kere tesbih) okunur.
“Allâhu Ekber” diyerek secdeden kalkılıp oturulur ve (10 kere tesbih) okunur.
Yine “Allâhu Ekber” diyerek ikinci defa secdeye gidilir ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” denilir. Peşinden de (10 kere tesbih) okunur.
“Allâhu Ekber” diyerek ayağa (ikinci rekâta) kalkılır ve eller bağlanır. Bundan sonraki rekâtlarda da aynı sayıda tesbih okunur. Şöyle ki:
İkinci Rekât
Ayakta sırasıyla, (15 kere tesbih), Besmele, Fâtiha ve bir sure okunur (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek rükûa varılır ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-azîm” denilir (10 kere tesbih).
“Semiallâhü limen hamideh” diyerek kalkılır ve ayakta “Rabbenâ leke’l-hamd” denir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeye varılır ve burada üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” söylenir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeden kalkılıp oturulur (10 kere tesbih).
Yine “Allâhu Ekber” diyerek ikinci defa secdeye gidilir ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” denilir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek kalkılıp oturulur.
Oturuşta Ettehiyyâtü okunur.
“Allâhu Ekber” diyerek ayağa (üçüncü rekâta) kalkılır ve eller bağlanır.
Üçüncü Rekât
Ayakta (15 kere tesbih), Besmele, Fâtiha ve bir sure okunur (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek rükûa varılır ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-azîm” denilir (10 kere tesbih).
“Semiallâhü limen hamideh” diyerek kalkılır ve ayakta “Rabbenâ leke’l-hamd” denir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeye varılır ve burada üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” söylenir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeden kalkılıp oturulur (10 kere tesbih).
Yine “Allâhu Ekber” diyerek ikinci defa secdeye gidilir ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” denilir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek ayağa (dördüncü rekâta) kalkılır ve eller bağlanır.
Dördüncü Rekât
Ayakta sırasıyla, (15 kere tesbih), Besmele, Fâtiha ve bir sure okunur (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek rükûa varılır ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-azîm” denilir (10 kere tesbih).
“Semiallâhü limen hamideh” diyerek kalkılır ve ayakta “Rabbenâ leke’l-hamd” denir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeye varılır ve burada üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” söylenir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek secdeden kalkılıp oturulur (10 kere tesbih).
Yine “Allâhu Ekber” diyerek ikinci defa secdeye gidilir ve üç kere “Sübhâne Rabbiye’l-âlâ” denilir (10 kere tesbih).
“Allâhu Ekber” diyerek kalkılıp oturulur.
Bu oturuşta sırasıyla, Ettehiyyâtü, Allâhümme Salli, Allâhümme Bârik ve Rabbenâ Âtinâ... duaları okunur.
Önce sağa, sonra sola selam verilerek namaz bitirilir.
Böylece dört rekât namazda toplam 300 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illellâhü vellâhü ekber” okunmuş olur.
Tesbih namazında Fâtiha’dan sonra belirli sûrelerin okunması gerekmemekle birlikte bazı kaynaklara göre İbn Abbas Tekâsür, Asr, Kâfirûn ve İhlâs, bazı fakihler ise Hadîd, Haşr, Saf ve Tegābün sûrelerinin okunmasını tavsiye etmiştir.
Abdullah b. Mübârek, tesbih namazı gece kılındığında iki rek‘atta bir selâm vermenin daha makbul sayıldığını, gündüz kılındığında ise iki veya dört rek‘atta bir selâm verilebileceğini; sehiv secdesini icap ettiren bir durum ortaya çıktığında diğer namazlardaki gibi sehiv secdesi yapılacağını, ayrıca tesbih okunmayacağını söylemiştir.
Tesbih namazı cemaatle kılınabilir mi?
Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kurulu’nun bu soruya yanıtı şöyledir:
Tesbih namazını cemaatle kılınan nafile namazlar arasında saymamışlardır. Bu konuda Hz. Peygamberden (sas) de bir uygulama nakledilmediğinden, tesbih namazının cemaatle değil tek başına kılınması uygun olur.
Kaynaklarımızda nafile namazlardan sadece teravih, küsûf (güneş tutulması) ve bir görüşe göre istiskâ (yağmur duası) namazının cemaatle kılınması meşru görülmüştür. Bunların dışındaki tüm sünnet ve nafile namazların cemaatle kılınması mekruhtur (Serahsî, el-Mebsût, II, 144).
