Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Kayseri Ticaret Odası Konferans Salonu'nda düzenlenen Temmuz 2024 Dış Ticaret Rakamları toplantısında, sürdürülebilir ve dengeli bir dış ticaretin tesisinin ekonomi politikasının önemli bir ayağını teşkil ettiğini, dış ticaret açığındaki düşüşün, makroekonomik istikrara ve ekonomik büyümeye pozitif katkı verdiğinin altını çizdi.
Temmuz ayı ihracatının 22 milyar 512 milyon dolara ulaştığını açıklayan Bolat, "İftiharla ifade etmek istiyorum ki tarihin en yüksek temmuz ayı ihracat rekorunu kırdık. Yüzde 13,8'lik aylık artış sağladık, geçen yılın temmuzuna kıyasla. Geçen yıl 19 milyar 800 milyon dolardı. Böylece bir ayda 2,7 milyar dolar artış sağladık. Yüzde 13,8'e denk gelmektedir. İhracatçılarımıza yürekten teşekkür ediyor, tebriklerimizi sunuyoruz." diye konuştu.
Yıllıklandırılmış ihracat rakamını da açıklayan Bolat, şunları kaydetti:
"Çok önemli bir rekor haberi daha, yıllıklandırılmış yani son 12 ayın ihracat toplamı 261,5 milyar dolar. En son aralık ayında 255,4 milyar dolarla cumhuriyet tarihinin rekorunu kırmıştık. Mayıs ayında 260,1 milyar dolara ulaşmıştık. Geçen ay 9 günlük uzun bayram tatili ve takvim etkisi nedeniyle ihracatımızda ve ithalatımızda az da olsa gerileme oldu, normaldi ama temmuz ayında o farkı kapattık ve artıya geçtik. Tam 261,5 milyar dolara ulaştık. Bu şu demek, son bir yılda toplam mal ihracatımız yüzde 3,4 oranında artmıştır. Son bir yılda 8,7 milyar dolar bir net artış sağlanmıştır. Hedefimiz OVP yıl sonu 267 milyar dolar mal ihracatı, 110 milyar dolar hizmet ihracatı hedefimiz doğrultusunda ilerliyoruz. Kaldı 5 ay, ağustostan aralığa. Hesaplarımıza göre uluslararası konjonktürde yeni gerilimler, bir savaş durumu ya da başka bir coğrafyanın Türkiye için önemli pazar imkanlarının olduğu yerlerde aksilikler olmazsa kumbara gibi biriktire biriktire inşallah 267 milyar dolar hedefimize sadığız. Aralık ayında bu tabloyu göreceğiz. Bakan yardımcılarımla şöyle bir hesap yaptık. Her ay aşağı yukarı 750 milyon dolar, 1 milyar dolar arasında geçen yılın rakamlarının üzerine ekleyebilirsek bu hedefi de gerçekleştirmek zor olmayacak. Kolay değil, ihracatçılarımızla birlikte bu mücadeleyi sergileyeceğiz. Avrupa Birliği'nde ve ABD'de, İngiltere'de faiz indirimlerinin eylül ayından itibaren hızlanması bekleniyor. Onlardaki canlanma süreciyle beraber bizim için de ihracat imkanları artacaktır."
Bakan Bolat, 2024 yılında ekonominin Orta Vadeli Program (OVP) hedefleri doğrultusunda olumlu sonuçlar kaydetmeye devam ettiğini, bu yıl ilk çeyrekteki yüzde 5,7'lik ekonomik büyüme oranının 1,6 puanlık bölümünün dış ticaretin, ihracatın katkısından geldiğini belirtti.
Kendilerine yol arkadaşlığı yapan Türkiye İhracatçılar Meclisine (TİM) ve sayıları 140 bine ulaşan ihracatçılar ailesine şükranlarını sunan Bolat, "Dünya ekonomisinde biraz şöyle büyüme ve ekonomideki gelişme işaretleri artmaya başlasa ihracatta çok daha iyi rakamlara da ulaşacağımızdan eminiz. Ülkemizin 2003 yılından bu yana kaydettiği gelişme, büyüme oranları ki yıllık ortalama yüzde 5,4, geçen yıl yüzde 4,5 ile kapadık. Bu 4,5, Avrupa Birliği içinde birinci sırada, G-20 içerisinde ikinci sırada olmamızı sağlamıştı. Türkiye'miz artık 1 trilyon dolardan fazla milli geliri olan ülkeler ligine yükseldi. Geçen yılı 1 trilyon 118 milyar dolar milli gelirle kapadık. Kişi başına milli gelirimiz 13 bin 110 dolara yükseldi. 14 bin-15 bin dolarlara ulaşmak hayal değil, inşallah birkaç yıl içinde onu da başaracağız." diye konuştu.
Bu yıl da ilk çeyrek büyümesinden sonra 1 trilyon 158 milyar dolarlık milli gelire ulaşıldığına dikkati çeken Bolat, küresel mal ihracatından alınan payın yüzde 1,08'e ulaştığını, 21 yıl önce bu rakamın yüzde 0,49 olduğunu, küresel hizmet ihracatından alınan payın da 21 yıl önce yüzde 0,89 iken geçen yıl yüzde 1,29 ulaştığını, çizginin daima yükseldiğini vurguladı.
Bakan Bolat, ithalatta azalma trendinin devam ettiğine değinerek, "Temmuz ayı ithalatımız yüzde 7,9. Yani yüzde 8'lik bir gerilemeyi başardık. Burada ülke için gerekli olan, zorunlu olan ithalat zaten yapılıyor. Biz burada özellikle Türkiye'yi adeta pazar gibi görüp Türkiye'nin sanayilerini zor duruma sokabilecek ve yasa dışı yollarla yapılmak istenen ithalata karşı ciddi bir mücadele veriyoruz. Bu çabalarımızın sonunda da aylık ithalatımızda yüzde 8'lik bir küçülme oldu. Yani 2,6 milyar dolar tasarruf ettik ve 30 milyar doların altında kalması sağlandı, 29,7 milyar dolar. Sonuçta dış ticaret açığı temmuz ayında yüzde 42 azaldı ve 7,2 milyar dolara geriledi. Geçen yıl temmuzda, 12,5 milyar dolardı. Bu sene 7,2 milyar dolara geriledi. Böylece aşağı yukarı 5,3 milyar dolar bir döviz rezervi elde edilmiş oldu, tasarruf edilmiş oldu." değerlendirmesinde bulundu.
"7 ayda ithalatımız net 18 milyar dolar azalmış"
İhracatın ithalatı karşılama oranının da çok çarpıcı olduğunu aktaran Bolat, şöyle devam etti:
"Geçen yıl temmuzda yüzde 61 iken bu yıl temmuzda 14,5 puan artışla yüzde 75,7'ye yükseldi Bu da önemli bir olumlu gelişmedir. Bunlar aylıklar itibarıyla ihracatımızdaki gelişmeler. Bu yıl haziran ayında ve mart ayında aylık gerilememiz oldu. Nisan ayında başa baştık. Onun dışında ocak, şubat, mayıs ve temmuz aylarında dört ay geçen yılın epey üzerinde ihracat artışları sağlamış olduk. 7 aylık rakam çok önemli. Aylık rakamlara baktığımızda bu yılın ilk 7 ayında ihracatımızda 148,8 milyar dolara ulaştık. Geçen yılın ilk 7 ayındaki rakam 142,9'du. Bu da şu anlama geliyor, ilk 7 ayda yüzde 4,1'lik bir artış sağlamış olduk. İthalata baktığımızda önemli bir tasarrufumuz var. İlk 7 ayda yüzde 8,4 bir gerileme başarıldı, 198,6 milyar dolara geriledi, ilk 7 aylık ithalatımız. Bu yıl ilk 7 ay toplam ihracatımızda yüzde 4,1 artışla 148,8 milyar dolara yükseldik. İlk 7 ayda ithalatımızda yüzde 8,4'lük azalışla 198,6 milyar dolara gerilemiş olduk. Yani ilk 7 ayda ithalatımız net 18 milyar dolar azalmış oldu. "
İlk yedi aydaki dış ticaret açığına değinen Bolat, "İlk 7 ayda, yüzde 32,5 azalışla yaklaşık 50 milyar dolar, yani 49,8 milyar dolar, kabaca 50 milyar dolarlık bir dış ticaret açığına gerilemiş olduk. Geçen yıl ilk 7 aydaki açık 74 milyar dolardı yani 24 milyar dolar dış ticaret açığımız azalmış oldu." dedi.
Bakan Ömer Bolat, bunun döviz rezervlerinin artması anlamına geldiğini dile getirerek, "Sağlıklı döviz rezervleri ve döviz biriktirmeye başladık. Daha fazla ihracatta istihdamı arttırdık. İthalattaki azalışta yerli, milli üreten sanayilerin daha çok üretmesini hem iç pazar için hem dış pazar için üretimlerinin artmasını, istihdamlarının artmasını sağlamış olduk. Böylece Türkiye toplamda 33 milyon kişilik bir istihdam rakamına ulaştı mayıs ayı itibarıyla ve işsizlik oranı da yüzde 8,4'e geriledi son on iki yılın en düşük rakamları. İhracatın ithalatı karşılama oranında ilk 7 aydaki tabloyu da size söyleyeyim, yüzde 74,9. Geçen yıl bu rakam yüzde 65,9'muş. Yani yüzde 66'dan yüzde 75'e yükselmiş olduk mal ticaretinde." ifadelerini kullandı.
"İthalatı karşılama oranı yüzde 76'ya yükselmiştir"
Yıllıklara baktıklarında, 2023 yılı temmuz ayında 252,840 milyar dolar ihracatta olduklarını anımsatan Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şimdi 261,5 milyar dolar yıllığa yükseldik. Aşağı yukarı 8,6 milyar dolar net artış sağlamış olduk. İthalatımıza bakarsanız bir yılda 30 milyar dolar gerilemiş oldu, temmuzdan temmuzda. Başka bir rakam söyleyeceğim size, toplam dış ticaret hacmimiz 605 milyar dolar. İhracatın ithalatı karşılama oranı da son bir yılda yüzde 76. Şimdi hedef 261,5 milyar dolardan 267 milyar dolara uzanan yolu başarabilmek. Şu anda son bir yıllık ithalatımız 343,8 milyar dolar. Bu rakamı 340 ile 350 milyar dolar arasında tutmaya gayret edeceğiz. Böylece dış ticaret açığımız azalmakta. Temmuzdan temmuza son bir yılda tam 39 milyar dolar dış ticaret açığımız azalmıştı. Bunu müjdeleyebiliriz size ve burada ithalatı karşılama oranı yüzde 76'ya yükselmiştir. Bu da çok güzel."
Bakan Bolat, hizmet ihracatında da iyi gittiklerini belirtti.
Son on iki ay dış ticaret açıklarının 82,3 milyar dolar olduğunu anlatan Bolat, şunları söyledi:
"Mayısta kaçtı biliyor musunuz, bir yıl önce 122,2 milyar dolardı. Bakın on dört ayda tam 40 milyar dolar dış ticaret açığımızı azaltmayı başardık ülke olarak. Bu gerçekten önemli bir başarıdır. Burada hem ihracatın arttırılması çabaları hem ithalat noktasında aldığımız tedbirler, etkili ticaret politikası tedbirleri hem de uygulanan ekonomik programın iç tüketimde dengelemeyi hedeflerken ihracata yönelik büyümeyi teşvik etmesi hep birlikte Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ekonomi yönetimi ve ekonomi programının canla başla çalışılmasıyla ortaya çıkan güzel bir sonuç. Dış ticarette işler hamdolsun iyi gidiyor. Göstergeler olumlu rakamlar gösteriyor. Bu da ülkemizin döviz dengesi, döviz yeterliliği gibi gelişmelerde başarı göstermesini sağlıyor. Bu da fiyat dengelemesine katkı veriyor."
"Hedefimiz yıl sonunda 110 milyar dolara ulaşmak"
İlk beş ayda yüzde 10 artışla hizmetler ihracatının yaklaşık 36,8 milyar dolara ulaştığına dikkati çeken Bakan Bolat, bakanlık olarak tahminlerinin temmuz ayı itibarıyla ilk yedi ayda hizmetler ihracatında yüzde 9'luk artışla 59 milyar dolara ulaşmasını düşündüklerini dile getirdi.
Bunun da olsa olsa 100, 200 milyon dolar artı eksi oynayabileceğini belirten Bolat, "Ama mevcut turizm verileri diğer sektörlerin verileriyle çıkardığımız sonuç bu. Yüzde 9, temmuz ayı itibarıyla hizmetler ihracatımızda da artış oluyor. Hizmetler ihracatımızda yıllıklandırılmış olarak 106,5 milyar dolara temmuz itibarıyla ulaşabiliyoruz. Geçen yılın ne kadarla bitirmiştik? 101,2 milyar dolar ihracatla bitirmiştik. Bunun yaklaşık 56 milyar doları turizmdi, 35 milyar doları taşımacılıktı, kara, hava, deniz, demir taşımacılığı. Sağlık turizmi yaklaşık 3 milyar dolardı. Güzel olan şu hizmetler ticaretinde geçen yıl 101 milyar dolar ihracata karşılık 52,5 milyar dolar fazla vermiştir. Yani ithalatla, ihracat arasında yarı yarıya fark vardı. Hedefimiz yıl sonunda 110 milyar dolara ulaşmak." dedi.
Cari işlemlere de değinen Bolat, resmi rakamların Merkez Bankası tarafından açıklandığını ve en son mayıs verisinin açıklandığını anımsattı.
Mayıs 2023'te 57,2 milyar dolar olan cari işlemler açığını mayıs 2024'te 25,2 milyar dolara düşürdüklerini hatırlatan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Haziran ayında 25 ile 26 milyar dolar arasında bir dengeleme olabilir ama temmuz ayı cari işlemler rakamı 10, 11 Eylül'de açıklandığında bizim Ticaret Bakanlığı olarak tahminimiz 2024 Temmuz rakamlarına göre yıllıklandırılmış cari işlemler açığımız 20 milyar dolar, belki biraz daha aşağısına inşallah düşecektir. Bu da Türkiye ekonomisi için çok önemlidir. Milli gelirin yüzde 2'si civarı veya altına gerilemiş olacak. Ağustos ayından da ümitliyiz, bu anlamda hem dış ticaret açığı ve cari açığın azalması hem ihracat artışı anlamında sonbahar ihracatın genelde hızlandığı bir dönemdir. Ekonomilerin, şartların hızlanmaya başladığı bir dönemdir. Bu açıdan bu güzel müjdeyi de sizlerle paylaşmak istiyorum."
Öte yandan Bakan Bolat, toplantı öncesi Kayseri Valiliğini ziyaret ederek, Vali Gökmen Çiçek ile bir araya geldi. Ziyaret, basına kapalı gerçekleştirildi.
