Zaman kullanımı insanın iki cihanda da değerini belirler. Zamanı iyi yönde değerlendirenler iyi olma, mükemmele ulaşma yönünden ilerlerken, zamanı olumsuz kullanıp değerlendiremeyenler veya kötü kullananlar ise hem bu dünya hayatında hem de ahiret hayatında zorluk ve sıkıntılar içerisinde bir yaşam ile karşı karşıya gelirler.
İnsanın bu dünyada en çok dikkat etmesi gereken zihin ve gönül dünyasını meydana getiren değerler dünyasını doğru oluşturma işlemidir. Dil ile ikrar, kalp ile tasdik inancın başıdır. Dil ile ikrar dışarıya dönük, zahiren kabul ettiğini gösterirken, kalp ile tasdik içten kabullenme, samimi olma, gereklerini yerine getirme açısından önemlidir. Onun için kalp ile kabul etmeyip sadece dil ile ikrar edenler Müslüman olarak değil Münafık olarak nitelendirilmişlerdir. Hayatta en büyük zorluğu zihin ve gönül dünyasında birliği yakalamayanlar ve zaman yönetimini doğru oluşturamayanlar çeker.
Zihin ve gönül dünyasını doğru oluşturduktan sonra onu korumak ve geliştirmek önemlidir. Yüce Allah insanları bazen varlıkla imtihan eder bazen ise yoklukla imtihan eder. Varlık zamanı şükür, iyi bir planlama ve imkânları doğru yönetme gerçekleşmez ise insanlar hem varlıklarını kaybeder hem de kaybettiği varlıkların hesabıyla karşı karşıya kalır. Günümüz insanı geçmişe göre birçok açıdan daha büyük imkânlara sahiptir. İnsanlar özellikle zor durumda kaldıklarında, vakit olarak sıkıştıklarında mecburi olarak zamanı daha iyi kullanmaya, çok daha dikkatli bir yaşam sürmeye, sıkıntı yaşamamak için hayatını her açıdan planlı yaşamaya gayret ederler. Eğer imkânlar iyi planlamalar ile değerlendirilemez ise zamanı geçtikçe imkânlar kaybolmaya, hatta külfete dönüşmeye başlar ve insanlarda huzursuzluk ve sıkıntıların ortaya çıkmasına sebep olur.
Akla gelebilecek yapılacak her iş için mutlaka bir zaman gereklidir. Zaman en pahalı sermayedir. Zaman aynı zamanda becerileri çok olan insanlar için en büyük imkândır.
Zamanı iyi yönetmek aynı zaman da imkânları iyi yönetme becerisini ortaya çıkararak kişilerin gelişimine, büyük işlerin ve büyük başarıların ortaya çıkmasına vesile olur.
Zamanın akış hızıyla ilgili iki durum vardır: objektif gerçek, ölçülebilir, herkes için aynı olan zaman, subjektif algılanan, kişinin durum ve ortamına göre bazen hızlı, bazen de yavaş geçtiği düşünülen zamandır. Örneğin gecenin uzunluğunu hemen uykuya geçen kişiye değil bir dert-sıkıntıdan dolayı uyuyamayan kişiye sormak gibi
En önemli zaman tuzakları Plânsızlık, öncelikleri belirleyememek ve öncelikleri sıralayamamaktır.
Doğru planlama yapılmadığı takdirde, işler zamanında bitmemekte ve bunun sonucunda işleri planlamaya zaman kalmamaktadır.
Dikkatli bir planlama iyi bir zaman yönetiminin temelidir. Yönetim planlama ile başlar ve bu en önemli aşamadır
Plan yaparken öncelikler belirleyememek ve sıraya koyamamak en önemli sıkıntılardan biridir.
Hoşlandığımızı hoşlanmadığımızdan, çabuk bitecek olanı uzun sürecek olandan, kolay olanı zor olandan, bildiğimizi bilmediğimizden, acele yapılanı önemli olandan, bazen başkalarının isteğini kendi seçtiğimizden önce yapmaya alışmışızdır. İyi bir planlama için alışkanlıklar değil istişare ve genel-geçer kurallar öncelikli olmalıdır.
- Zamanı iyi kullanmak
- Düşük öncelikli işleri veya faaliyetleri bırakmak.
- Yaptığınız işte daha etkin olmak.
- Bazı işleri devredeceğiniz bir insan daha bulmak.
Zamanı iyi değerlendirmenin kazandıracakları
- Kariyer gelişimi
- Kişilik gelişimi
- Yeni imkânlar
- Huzurlu yaşam
- Çok okumak
- İletişimi geliştirme
- Dinlenmeye zaman ayırmak
- Bilinçli düşünme faaliyetleri yapmak
Etkili zaman yönetimi
- Hafta boyunca yapmak istediklerinizi listeleyin ve öncelik sırasına dizin.
- “Günlük yapılacaklar” listesini önceliklerine göre hazırlayın.
- Listenizin başındaki işlere büyük bir dikkatle yaklaşın.
- Başladığınız işi tamamlayın.
- “Zamanımızı en iyi şekilde nasıl değerlendirebilirim?” diye kendinize sorun, yazın ve uygulayın.
BİR PLANLAMA ÖRNEĞİ
Öncelikle olağan bir günümüzü not etmeliyiz.
- Her geçmiş yarım saat için faaliyetlerinizi detaylı olarak kaydedin.
- Örneğin görüştüklerinizin isimlerini yazın. Süreyi ve sohbet konusunu kaydedin.
- Her faaliyet hakkında yorum yazın. Bazı şeyler her zamankinden uzun mu sürdü?
- Niçin? Yarıda mı bırakmak zorunda kaldınız?
- Günün sonunda harcanan zamanı toplayın ve yorumunuzu da ekleyin.
- Plan yaparken kendimize daha verimli zamanlarımızı dikkate alan bir enerji çemberi çizerek günün en iyi ve en verimli zamanını tespit etmeliyiz.
Planlamada üç önemli soru
- Gerçekten gerekli mi
- En uygunu mu
- En faydalı olan mı
Öncelik Sırasına Koymak
- Kesinlikle yapılmalı
- Yapılmalı
- Yapılması iyi olur
Zaman yönetiminde sık yapılan yanlışlar:
- Acelecilik:
Bazı insanlar zaman baskısından hoşlanırlar. Bunlar aceleci tavır takınarak kendilerini sürekli bir şeyler yapmak zorunda hissederler. Aceleci tavır doğru zaman yönetimine aykırıdır. Acele yapılan işler sanatsal açıdan zayıf, kalite açısından kötüdür. Acelecilik zihin yönetimi açısından da zararlıdır. Çünkü zihin acele yapılan işlerde hıza odaklandığı için kalıcılık ve içselleştirme gerçekleştiremez. Bu durun da yapılan işin uzun vadede göstermesi gereken faydaya zarar verir.
- Erteleme:
Kişiyi önemli ve yaşamsal işlerle uğraşmaktan alıkoyan erteleme; Kişinin kariyerini yıkabilecek, mutluluğunu bozacak ve hatta hayatını kısaltacak, her alanda başarıyı önleyen, gizli gizli zarar veren çok kötü ve tehlikeli bir alışkanlıktır.
- Dağınık çalışma ve verimsiz okumalar:
Çalışma masalarının üzerinde o an çalışılan konu ile ilgisi olmayan değişik şeylerin bulunması, dikkati dağıtır ve işin yavaşlamasına neden olur. Bir tecrübeli rehber eşliğinde yapılmayan alan okumaları da verimi düşürür, gereksiz veya az faydalı bilgiler ile uzun zamanlar harcanmasına sebep olur.
- Gereğinden fazla işe adanmak, tüm zamanı işe yöneltmek:
İşlerimizi verimli bir şekilde yapabilmemiz için fiziksel ve zihinsel olarak zinde olmalıyız. Bu da ancak düzenli bir çalışma ile olur. Kendini gereğinden fazla işe adayan insanların, ailesine, spora, gezmeye ve diğer sosyal faaliyetlere ayıracak zamanları yoktur. Plansız iş yaptıkları için gereksiz işler işkolik insanların zamanında önemli bir yer tutar. En kötü zaman tüketicileri çoğunlukla en çok ve en uzun çalışıyor görünebilirler. Ancak çok ve uzun çalışmak çok ta etkili ve faydalı değildirler. Çünkü böyle insanlar zamanlarını iyi yönetmezler.
İki ormancı balta ile en fazla ağaç kesmek üzere yarışa girerler. Bir tanesi hiç durmadan dinlenmeden kan-ter içerisinde akşama kadar çalışırken diğeri molalar vererek, baltasını bileyerek, ağaçları gözden geçirip planlama yaparak çalışır. Sonuçta az ama verimli çalışan ormancı çok daha fazla ağaç keserek yarışı kazanır. İnsanlarda işlerin arasına kısa molalar, farklı işlerle uğraşmalar yaparak hem bedenen hem zihnen daha hızlı ve daha faydalı çalışmalar ortaya koyarlar.
- Ehli olmayana iş yaptırmak:
Alan uzmanlığı, ustalık gerektiren bir işi, konuya ilişkin bir fikri, bilgi, becerisi olmayan vasıfsız kişilere yaptırılmaya çalışılması hem zaman israfına hem de kaynak israfına yol açar.
- Düzensiz veya fazla uyku alışkanlığı:
Ortalama 6 saat uykunun yettiği bir insan yoğun çalışması gereken dönemlerde 4.5 saat, rahat olduğu dönemlerde ise 7.5 saat civarına uyuması normaldir. Bundan fazlası hem zaman yönetimine aykırı hem de bedensel, ruhsal olarak zararlı ve tüketicidir. Uzun uyku ya bedensel bir rahatsızlığı veya psikolojik bir sıkıntı olabileceğine işarettir. Öğle uykusu (Kaylüle) batı diliyle siesta hem sağlık hem de zihin açısından çok faydalıdır. Uykunun genel olarak aynı saatlerde olması daha faydalıdır.
- Kararsız kalmak:
Kararsızlık, zaman ve para kaybına neden olduğu gibi, enerji zayıflığı ve moralsizliğe de yol açar. Kısa kararsızlık normaldir ancak uzun sürmesi istişarenin ve araştırmaların doğru bir şekilde yapılamadığının da bir işaretidir.
- Hayır diyememek: Yardımlaşmak önemli ve güzeldir. Ancak eğer ilgilenebileceğinizden fazlasını üstlenirseniz, kaliteniz zarar görecek aynı zamanda çok daha fazla yorgunluk ortaya çıkacaktır. Kişinin yapması gereken önemli işleri geciktirecek ve zaman kaybına yol açacaktır.
Başkalarından önce kendimizi yönetmeye çalışmalıyız. Kendimizi yönetmek zaman kontrolünün püf noktasıdır. Zaman yönetimi konusunda önemli olan etkili ve sürekli olacak alışkanlıklar kazanmak ve bunları hayatının her alanında uygulamaktır.
Kendimizi değerlendirelim
- Enerjimin en yüksek zamanını biliyorum.
- Günlük çalışmamı buna göre ayarladım.
- Telefon-internette harcadığım zamanı doğru yönetiyorum.
- Sorumluluklarımı kapsayan bir özet yazdım.
- Zamanımı öncelikler sırasına göre planladım.
- Gelecek üç ay için amaç listesi hazırladım.
- Uygunsuz ve gereksiz bütün işleri ortadan kaldırdım.
- Zamanın etkinliğini artırmak için yollar aradım.
- Her hafta neler başarmak istediğimi planladım.
- Günlük “yapılacaklar” listesi hazırladım.
- Ani işler için zaman bıraktım.
- Her işi yapamayacağımı ve en iyi alternatifleri seçmem gerektiğini fark ettim.
- Uzun vadeli hedeflerim var: 10-20 yıllık
- Kısa vadeli hedeflerim var: 2-5 yıllık
Gecikmelerle mücadele teknikleri
- Bitirme tarihini belirleyin.
- İlk önce sıkıcı olan işi yapın.
- Hemen başlayın, ertelemeyin.
- Ödüllendirme sistemi kurun.
- İşleri küçük bölümlere ayırın.
- Sizi uyaracak biriyle anlaşın.
Geri döndürülmesi, satın alınması, depolanması, hediye edilmesi mümkün olmayan zamanımızı en verimli şekillerde değerlendirerek iki cihanda huzur ve mutluluğa vesile olmamız dileğiyle
Kalınız Sağlıcakla…