Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur'an Kursları

Kadir DİNÇ
DİB Eğitim Hizmetleri Genel Müdürü

22 Temmuz 1999 tarihinde, Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun’a eklenen 3. madde ile Kur’an kurslarındaki yaygın eğitime yaş kotası getirilmişti. Bu kota, eğitimde fırsat eşitliğinde bir engeli ifade etmekteydi. Bu aynı zamanda öğrenmenin en kolay ve etkili olacağı çocukluk döneminde neslimizin din eğitiminden uzak kalması demekti. Yapılan bu değişiklikle birlikte Başkanlığımız Kur’an kurslarına devam eden öğrencilerin büyük çoğunluğunu yetişkin ev hanımları oluşturuyordu. Onların 2 Temmuz 1999 tarihinde, Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun’a eklenen 3. madde ile Kur’an kurslarındaki yaygın eğitime yaş kotası getirilmişti. Bu kota, eğitimde fırsat eşitliğinde bir engeli ifade etmekteydi. Bu aynı zamanda öğrenmenin en kolay ve etkili olacağı çocukluk döneminde neslimizin din eğitiminden uzak kalması demekti. Yapılan bu değişiklikle birlikte Başkanlığımız Kur’an kurslarına devam eden öğrencilerin büyük çoğunluğunu yetişkin ev hanımları oluşturuyordu. Onlarında önemli bir kısmının okul öncesi yaş grubunda çocuk sahibi olması, çocuklarının din eğitimi ihtiyacının karşılanmasına yönelik müftülüklere ve Başkanlığımıza müracaatta bulunmaları hukuki engelin kaldırılmasına yönelik ciddi adımların atılmasına vesile olmuştur.

Bütün bu çabalar karşılıksız kalmayarak 17 Eylül 2011 tarihinde 28057 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kanun Hükmünde Kararname’nin 15. maddesiyle Kur’an kurslarının önündeki yaş engeli de giderilmiş oldu. Bu durum din eğitiminde yeni fırsatlar ve yeni adımlar demekti.

4-6 yaş Kur’an kursları için müfredat-materyal hazırlıkları

Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğünce öncelikle alanında etkin isimlerden gruplar oluşturuldu. Pedagog, çocuk psikoloğu, çocuk gelişimi uzmanları, akademisyenler, bazı örgün eğitim kurumlarının genel müdürleri, okul öncesi öğretmenleri, Kur’an kursu öğreticileri ile toplantı ve çalıştaylar düzenlenerek 4-6 yaş grubundaki çocukların din eğitimi çalışmaları için eylem planı oluşturuldu. Eylem planı çerçevesinde bir program ve materyal çalışması başlatıldı.

Erken çocukluk dönemine yönelik değerler eğitimini esas alan “Kur’an Kursları Öğretim Programı” (4-6 Yaş Grubu) hazırlandı. Muhatap kitlenin gelişim özelliklerini dikkate alan, yüzde 80 değerler eğitimi, yüzde 20 de Kur’an-ı Kerim öğretimini kapsayan program çocuklarımızın Rabbimizi, Peygamberimizi, kitabımız Kur’an’ı, yüce dinimiz İslam’ı öğrenmelerinin yanı sıra dua, şükür, merhamet, iyilik, sevgi, paylaşma, sorumluluk, doğruluk, vatan, bayrak, şehitlik, gazilik gibi değer ve erdemleri tanıyarak zihin ve duygu gelişimlerine uygun din ve ahlak gelişimi göstermelerini amaçladı.

4-6 yaş grubu çocukların eğitiminde kullanılmak üzere alan uzmanlarından oluşturulan bir komisyonla 4-6 yaş grubu çocuklar için öğretici ve etkinlik kitapları hazırlandı. Hazırlanan program ve materyaller ilk olarak 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Başkanlıkça belirlenen bazı illerde pilot olarak uygulamaya konuldu. Pilot uygulamanın olumlu sonuçlar alması ve toplumda yüksek kabul görmesi ile birlikte ülke genelinde, şartları elverişli olan yerlerde bu kursların açılmasına karar verildi.

4-6 yaş grubu Kur’an kurslarında öğretici yeterlikleri

Takdir edilecektir ki uzun yıllar yetişkin eğitiminde görev alan öğreticilerimizin okul öncesi Kur’an kurslarına yeni bir heyecan ve gayretle yönelmeleri bu alana dair eksikleri telafi edemeyecekti. Bu aşamada çocuk gelişimi alanında lise, ön lisans veya lisans diploması olan öğreticilerimize 4-6 yaş grubu sınıflarda doğrudan görev verilirken bu alanda yeterliliği olmayanlar için Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü iş birliği ile hazırlanan 380 saatlik “Okul Öncesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kurs Programı” sertifikasına sahip olma şartı getirildi. Ayrıca sertifika eğitimlerinin yanında öğreticiler, alana yönelik hizmet içi eğitimlerle desteklendi.

İlahiyat fakültesi programlarında din eğitimi dersleri/formasyon programları içerisinde konuyla ilgili genel çerçevede edinilen bilgi ve formasyon hariç okul öncesi din ve değer eğitimine dair bir müfredat bulunmaması sebebiyle alana dair sertifika eğitimleri zorunlu hâle getirilmiş geçici öğretici de olsa lisans eğitimi alanlar tercih edilmiştir.

4-6 yaş grubu Kur’an kurslarının gelecek perspektif

Yaklaşık 6 yıldır uygulanan ve uygulama süreci içerisinde yapılan çalıştay, toplantı, seminer ve anket çalışmalarının adım adım izlenerek gerekli güncellemelerin yapıldığı 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarıyla alakalı aşağıda dile getirilen tespitler önem arz etmektedir. Bu eğitimlerin nitelik ve nicelik performanslarının artması geleceğimizin teminatı yavrularımıza karşı insani ve vicdani sorumluluklarımızdandır.

Başkanlığımızın 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarına yönelik halkımızın büyük teveccühünü müşahede etmekteyiz. Bu nedenle halkımızın bu talebini karşılamak üzere devletimizin bütün okul öncesi eğitim kurumlarında hatta kreşlerde bile din ve değerler eğitimi özel bir program olarak çalışılmalıdır.

Başkanlığımız 4-6 yaş grubunda görev yapan öğreticilerimizin eğitimlerinde lisans düzeyi tercih edilirken bu öğreticilerimizin söz konusu kurslarda görev alabilmeleri için sertifika eğitimi almaları amacıyla gerekli alt yapı oluşturulmalıdır. Mevcut pedagojik formasyon eğitimlerinde erken çocukluk dönemi din ve değerler eğitimine dair bir içerik müfredatta yer almamaktadır. Bu sebeple ilahiyat programlarında ve öğretmen yetiştiren eğitim kurumlarında yeni bir ihtiyaç olarak daha derinlikli bir biçimde bu alana dair içerik ve bölümlerin oluşturulması elzem görülmektedir.

Daha önce de dile getirdiğimiz gibi 4-6 yaş grubu Kur’an kursları için ihtiyaç duyulan içerik ve materyal Başkanlığımızın kurumsal birikim ve çabalarıyla oluşturulmuş, bu çabalarla öğretici ve etkinlik kitapları hazırlanıp basılmıştır. Bu yaş grubuna yönelik ülkemizin bilimsel, kültürel ve eğitsel birikimi, zengin bir içerikle basılı, sesli, görüntülü ve dijital ağlar üzerinden başta aileler olmak üzere öğretici ve öğrencilerimizin hizmetine sunulmalıdır.

Başkanlığımızın 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarında din ve değerler eğitimiyle etkileşime giren bir çocuğumuz ile sayıları yaklaşık 9 milyona ulaşan 4-9 yaş grubu çocuk nüfusumuz ilkokul 4. sınıfa kadar din ve değerler eğitiminden tamamen uzak kalmaktadır. Bu nedenle örgün eğitimin tamamını kapsayacak şekilde bir din ve değer eğitimi programına ihtiyaç bulunmaktadır.

Başkanlığımız, 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarına sadece öğretici desteği yapabilmekte, mekân düzenlemesi halkımızın bağışları ve müftülüklerimizin özel gayretleriyle karşılanmaktadır. Erken çocukluk dönemi din ve değer eğitimine yönelik hizmet veren bu kurslarımızın çocuklarımızın psiko-motor gelişimlerini destekleyici mahiyette oyun ve beceri atölyeleriyle donatılması, buna dair müstakil bütçe ayrılması gerekmektedir.

Sonuç olarak

TÜİK’ten aldığımız veriye göre ülkemizin 4-6 yaş çocuk nüfusu 3 milyon 980 bin 361’dir. 5-9 yaş grubunda ise 6 milyon 6 yüz 61 bin çocuk nüfusumuz bulunmaktadır. Kurslarımızda eğitim gören çocuk sayımız 2020 yılının ilk yarısı itibarıyla 160 bindir. Saha çalışmalarının ortaya koyduğu verilerden hareketle bireyin kişilik özelliklerinin % 80’inin 7 yaşından önce tamamlandığını dikkate aldığımızda ne kadar geç kalınan bir alan olduğu net bir şekilde fark edilmektedir. Bu farkındalık kapsamında çocuklarımızın din eğitimi ihtiyacının bilimsel, pedagojik ve psikolojik boyutlarının geniş çaplı değerlendirilerek ulusal bazda gerekli adımların atılması zorunluluğu izahtan varestedir.