Doğumu: 1797 - Dağıstan
Vefatı: 1871 - Medine
Dağıstan'ın Gimri köyünde, Avar asıllı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
İlk eğitimini dayısından aldı. Harakinili Said ve ileride kayınpederi olacak olan Nakşibendî şeyhi Cemâleddin Gazi-Kumukī’den dinî ilimleri tahsil etti.
1834 yılında Gazavat Hareketi İmamı Hamza Bey’in bir suikast sonucunda şehit edilmesinin ardından Avar uleması tarafından imam seçildi.
Güçlü hitabeti, kararlı tutumu, askerî ve siyasî dehasıyla Dağıstan’da ve bütün Kafkasya’da öne çıktı.
Oluşturduğu idarî ve askerî yapı, Dağıstan ve Kafkasya’da 25 yıl boyunca büyük bir direniş gösterdi.
1839 yılında Rusların ağır kuşatmasına rağmen Ahulgoh’u kahramanca savunarak yedi müridiyle kuşatmadan kurtulup İçkeri’ye (Küçük Çeçenistan) çekildi.
1841’de stratejik saldırılarıyla Ruslara karşı ezici bir üstünlük kurarak Çeçenistan ve Dağıstan’ı hâkimiyetine aldı.
1843’te Ensal’i ve Avaristan’daki bütün Rus kalelerini fethetti.
1844 yılı başlarında Kuzey Dağıstan’ın kesin hâkimi durumundaydı.
Kırım Savaşı’nın başlaması üzerine Sultan Abdülmecid, 9 Ekim 1853’te Şeyh Şâmil’i Ruslara karşı cihada çağırdı.
1854’te Osmanlı Devleti tarafından Dağıstan Serdar-ı Ekremi ünvanı verildi.
Ruslar, 21 Ağustos 1859’da 70.000 kişilik bir orduyla Gunib’e ulaştı.
6 Eylül 1859’da ailesi ve kırk müridiyle beraber İstanbul’a gitmesine izin verilmesi karşılığında iki oğluyla birlikte Ruslar’a teslim oldu.
Ruslar tarafından saygıyla karşılandı ve hacca gitmek için 31 Mayıs 1869’da İstanbul’a gitti.
Hac görevini ifa etmesinin ardından Medine'de vefat etti ve Cennetü’l-bakī‘a defnedildi.