Mükellef olma (Mükellefiyet)
Mükellef olabilmek, dinî hitabı anlayan, yerine getiren âkil (akıllı) ve bâliğ (ergen) kişi olmayı gerektirir. Sadece insan, hakikati anlayabilen akıl sahibi olduğu için sorumlu tutulmuştur. Akıl ve ergenlik şartları sebebiyle, (iman etmiş olsun/olmasın) çocuk ve akıl hastaları sorumlu tutulmamıştır. Kulların dinen yapmakla veya kaçınmakla yükümlü bulundukları “ef‘âl-i mükellefîn”i yerine getirebilmeleri için bu şartlara sahip olmaları gerekir.
Ayet ve hadislerde, “Kimseye gücünün yetmediği şeyin yüklenmeyeceğine (teklîf-i mâ lâ yutâk) (Bakara, 2/286), herkesin kendisinden sorumlu olacağına (Nisâ, 4/84), insanların birbirlerine güçlerinin yetmeyeceği zahmetli işler yüklememeleri gerektiğine (Buhârî, Îmân, 22)” dikkat çekilmiştir.
Mükellefin sorumluluk alanı hayatın tamamıdır. Yapılan fiiller farz, vâcib, mendûb, mubâh, tenzîhen mekrûh, tahrîmen mekrûh ve haram olmak üzere yedidir. Müslümanın yaptığı her davranış bu hükümler çerçevesinde değerlendirilir.
