ÖN SÖZ
Suç, insanlık tarihi kadar eski, tüm toplumlarda var olan ve var olmaya da devam edecek bir olgudur. Suç oranları ve suçlu sayısı ülkemizde her geçen gün artmakta ve bu durum toplumsal ve ekonomik bakımdan pek çok problemi de beraberinde getirmektedir. Tutuklu ve hükümlü sayısındaki hızlı artışın sonucunda oluşan yer darlığı, tutuklu ve hükümlülerin ihtiyaçlarının giderilmesi için daha fazla personel ve kaynak sağlanmasının gerekliliği, hem mahkûmiyetleri süresince hem de tahliyeleri sonrasında mahkûmların rehabilitasyonu ve eğitiminin sağlanmasında karşılaşılan zorluklar bu problemlerden sadece birkaçıdır. Bu sorunların ortadan kalkması, tutuklu ve hükümlülerin rehabilitasyonu ve topluma yeniden adaptasyonu sürecini daha etkin ve verimli bir yapıya kavuşturarak suç ve suçlu oranının aşağıya çekilmesiyle mümkün olacaktır.
Ceza sistemi ve ceza infaz kurumları ile ilgisi bulunan tüm taraflar suç ve suçlu sorununa karşı geçmişten günümüze kadar sürekli çözüm arayışları içerisine girmişlerdir. Hürriyeti bağlayıcı ceza sisteminin bir yansıması olarak ceza infaz kurumlarında eğitim-öğretim ve rehabilitasyon faaliyetleri hız kazanmaya, alanında uzman eğitimciler, psikologlar ve sosyal çalışmacılar istihdam edilmeye ve değişik kurumlardan eğitici ve öğreticiler görevlendirilmeye başlamıştır. Hükümlü ve tutukluların rehabilitasyonu sürecinde ceza infaz kurumlarında hizmet etmek üzere görevlendirilen diğer bir eğitimci grubu da Diyanet İşleri Başkanlığı personelidir.
Diyanet İşleri Başkanlığı ile Adalet Bakanlığı arasında 2001 yılında imzalanan protokol, günümüz ihtiyaç ve beklentilerine cevap verecek mahiyette yapılan bazı değişikliklerle 2011 yılında yeniden imzalanarak ceza infaz kurumlarında tutuklu ve hükümlüler yararına daha aktif bir şekilde din hizmeti faaliyetlerinin düzenlenmesine imkân sağlanmıştır.
Ceza infaz kurumlarında düzenlenen din hizmetlerinin amacı, bir yandan hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumuna uyum sağlamasına yardımcı olmak, diğer taraftan da onların rehabilitasyonu ve tahliye sonrası topluma yeniden adaptasyonuna katkı sağlamaktadır.
Ceza infaz kurumları din hizmetlerinin belirtilen bu amaç doğrultusunda daha etkin ve verimli bir hale getirilmesi, ceza infaz kurumlarında görev yapan Diyanet İşleri Başkanlığı personelinin görev yapacağı alanı daha iyi tanıması amaçlanarak hazırlanan bu çalışma, bir girişten sonra üç bölüm halinde düzenlenmiştir. Girişte ceza infaz kurumlarının yapı ve işleyişi, yönetimi ile güvenlik gibi konular ele alınmıştır. Birinci bölümde, ceza infaz kurumları din hizmetlerinin amaçları, uluslararası ve ulusal hukuki belgelerdeki kanuni alt yapısı, din hizmetlerinin tarihi seyrine yer verilmiştir. İkinci bölümde ceza infaz kurumlarında düzenlenen din hizmeti faaliyet alanları, bu hizmetlerin sunumunda kullanılan yöntemler, manevi rehberlik faaliyetlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar, temel uygulama ilkeleri ve ceza infaz kurumları din hizmetlerinin düzenlenmesinde yetkili bulunan tarafların görev ve sorumlulukları gibi konular ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise tutuklu ve hükümlü psikolojisi ile onlarla iletişim kurarken dikkat edilmesi gereken hususlar alanında uzman eğitimcilerin katkıları ile kaleme alınmıştır. Son olarak da ceza infaz kurumları din hizmetleri ile ilgili şu anda yürürlükte olan işbirliği protokolü, ders ve ek ders kararnamesi, müfredat programı örneği, ceza infaz kurumlarının yönetimi ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkında kanun ve tüzüğün ilgili maddeleri ve ceza infaz kurumlarında görevlendirilecek Diyanet İşleri Başkanlığı personeli için mülki amir onay örnekleri, din hizmetleri tutuklu-hükümlü bilgilendirme broşürü örneği gibi belgelere yer verilmiştir.
Yoğun bir emeğin ürünü olan bu çalışmanın ceza infaz kurumu din hizmetlerinin düzenlenmesinde görev alan ve katkı sağlayan tüm taraflara faydalı olacağı ümit edilmektedir. Bu çalışmanın hazırlanmasında bizlere her türlü yardım ve desteği sağlayan başta Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ olmak üzere, Din Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Yaşar YİĞİT ve Dr. Ahmet ÇEKİN’e teşekkürü bir borç biliyoruz.
Yrd. Doç. Dr. Harun IŞIK
Abdullah DEMİR