ÖN SÖZ
Bütün yaratılmışları yoktan var eden Yüce Allah’a hamdü sena, âlemlere rahmet olarak gönderilen Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed’e ve O’nun Ehl-i Beytine binlerce salatü selam olsun.
Yüce kitabımızda bütün yaratılanların en şereflisi olan insan ile ondan önce var olan cinlerin, Yüce Mevla’ya karşı ibadetle yükümlü oldukları, açık ve kesin bir dille ifade edilmektedir:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْاِنْسَ اِلَّا لِيَعْبُدُونِ
“Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.” (Zâriyât, 51/56)
İbadetler, sağlıklı bir şekilde ifa edilirlerse anlam ve değer kazanırlar. Sağlıklı bir şekilde ifa edilmiş olmaları için de, ibadetlerin dinde belirlenen ölçü ve kurallara uygun bir tarzda ifa edilmeleri gerekir. Bu ölçü ve kurallar, ilmihal kitaplarında açıklamalı bir şekilde yer alır.
Mensubu olduğu din hakkında bilgi sahibi olmak, her Müslümanın en başta gelen vecibelerindendir. Dinine bağlı olan her Müslüman, bunu vazgeçilmez en tabii bir ihtiyaç olarak kalbinin derinliklerinde hisseder. Yaşantısında dine yer vermeyen ve dinî hayatını mazbut bir şekilde yaşamayan insanların mutlu, huzurlu bir hayat sürmelerine imkân yoktur. Sağlam bir dinî kişiliğe sahip olan ve her iki cihan mutluluğuna kavuşmak isteyen bir insan; yüce dinimizin akaid, temizlik ve ibadete ilişkin hükümlerini öğrenip gereğince hareket etmek ister.
Ülkemizde yaşamakta olan her kesime din hizmeti vermeyi ilke edinen Diyanet İşleri Başkanlığı, kendini belli bir mezhebin sınırları içine hapsetmemekte, aksine itikadi ve fıkhi bütün mezheplerin mensuplarına din hizmeti sunmayı görev bilmekte ve farklı bölgelerde görev yapmakta olan din görevlilerinin bilgi ihtiyacını karşılamayı zaruri görmektedir. Bu amaçla Şafiî mezhebine mensup vatandaşlarımızın yararlanmaları için, tarafımızdan kaleme alınan “Şafii İlmihali” adlı eseri neşretmiş bulunmaktadır. Bu çizgideki görev anlayışını sürdüren Başkanlığımız, şimdi de “Caferi İlmihali” adlı bu mütevazı çalışmamızla siz değerli okuyucularımızın karşısına çıkmış bulunmaktadır.
İnsanların dinî bilgi ihtiyaçlarına cevap vermek makamında bulunan din bilginleri, yaşadıkları çağlarda değerine paha biçilemeyecek birçok eser kaleme almış ve deyim yerinde ise bu alanda bizlere fıkhi bir serveti miras olarak bırakmışlardır. Eserlerini okuyarak feyizlerinden istifade ettiğimiz ve kendilerine şükran borçlu olduğumuz o büyük, abidevi insanların açmış oldukları çığırdan yürüyerek hazırlamış olduğumuz elinizdeki bu mütevazı çalışmamızda itikat ve ibadete dair bilgileri siz okuyucularımıza anlaşılır, sade bir dille ve ilmi metodlara bağlı kalarak sunmaya gayret ettik. Adından da anlaşıldığı gibi Caferi mezhebini esas alan bu ilmihalde Caferi mezhebinin el-Kâfi fî’l-fürû’, el-İstibsâr, Men lâ yahduruhu’l-fakîh, Tehzîbü’l-ahkâm, er-Ravzatü’l-behiyye, Şerâi’u’l-İslâm fi mesâili’l-helâli ve’l-harâm, Tavzihul-mesâil (Meraci’), Tahrîrü’l-vesîle, Nehcü’r-reşâd, el-Fetâvâ’l-vâzıha, el-Mesâilü’l-müntehabe... gibi muteber fıkhi kaynaklarından ve nadiren de olsa gerektiğinde farklı kaynaklardan yararlandık.
Fıkıhta Caferi mezhebine mensup olanlar, itikadda İsnâ Aşeriyye mezhebine mensupturlar. İlmihâlimizin baş kısmında yer alan akaid bölümünü hazırlarken Şeyh Sadûk’a ait Risâletü’l-i’tikâdâti’l-İmamiyye, Âyetüllâh Nâsır Mekârim eş-Şirâzî’ye ait Akâidünâ, Mirzâ Hasan el-Hâirî el-İhkâkî’ye ait Usûlü’ş-Şî’a vb. eserlerden yararlandık.
Hazırlamış olduğumuz bu eseri gözden geçirerek değerlendirmelerini paylaşan akademisyenler ile Caferi âlimlere teşekkürü borç biliyorum.
Eğer bu eser mümin kardeşlerimizin sağlıklı dinî bilgiler edinmelerine vesile olacaksa, kendimi bahtiyar addedecek ve bundan mutluluk duyacağım. Yapılacak tenkitler, hatalarımı düzeltmeme, daha iyiyi ve doğruyu bulmama vesile olacağı için, tarafımdan şükranla karşılanacaktır. Esasen yanlışların düzeltilmesi, daha iyinin ve güzelin bulunması için gerektiğinde yapıcı tenkitlerde bulunmak, sorumluluk sahibi ilim adamlarının vazgeçilmez bir görevidir. Çalışmak bizden, muvaffakiyet ihsan etmek de Yüce Allah’tandır.
Mehmet KESKİN
Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi
