İnsan zayıftır ve yardıma muhtaçtır. İnsana yardım yine insandan gelecektir. Özellikle toplumu derinden etkileyen zor zamanlarda yardım elini uzatma ve dayanışmanın değeri bambaşkadır. 6 Şubat günü meydana gelen deprem ve sonrasında bunu derinden yaşadık. Toplum olarak hamd olsun büyük bir dayanışma sergiledik.
Tarihin en güzel yardımlaşma ve dayanışma örneği hiç şüphesiz ki hicret sonrası yaşanan ensar-muhacir kardeşliğidir. Allah onları (ensar) Kur’an’da övüyor. (Haşr,59/9) Dayanışma, yardımlaşma / teavün Kur’an'ın emridir ve iki kavram haber verilmiştir: iyilik (el-birr) ve takvada. Kötü ve yanlış işlerde dayanışma veya destek olmaz. (Maide,5/2)
Dayanışma Ahlakı: Ahlak her Müslümanın hayatında vaz geçemeyeceği temel bir konudur ve hayatın her alanını kaplar. Dayanışma konusunda da her Müslüman ahlaki duruşunu muhafaza eder. Rabbimiz şöyle buyuruyor: "Onlar, içleri çektiği halde yiyeceği yoksula öksüze ve esire yedirir ve şöyle derler: Biz sizi ancak Allah rızası için doyuruyoruz, sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür bekliyoruz.” (İnsan, 76/8-9).
Yardımlaşma / Dayanışma Niçin ve Nasıl Yapılır?
a. Dayanışma Allah için yapılır:
b. Dayanışma Helal mal ve en değerlisi / güzeli ile yapılmalı:
c. Dayanışmada başa kakmaktan uzak durmalıyız:
d. Dayanışma zamanında olmalı, yani ihtiyaç anında dayanışma:
e. Dayanışma karşılıksız yapılmalı veya sadece Allah’tan beklenmeli:
f. Gizlice (mümkünse) / gösterişe düşmemeye çalışmalıyız:
g. Kişileri doğru tespit etmek, ihtiyaç sahipleri özelinde bu konu önemlidir.
Dayanışma Konusunu Üç Başlıkta Değerlendirmek Mümkündür
Sözle Dayanışma:
Dil derdimizi anlatmamız için bize verilen bir nimettir. Ama ayın zamanda dayanışma hususunda dilimizle, sözümüzle şunları yapabiliriz: nasihat edici bir dil kullanmak, ümit vermek, yol tarif etmek, teselli / taziyede bulunmak, hakkı söylemek ve bir kardeşimiz için dua etmek dilimizle / sözümüzle yapabileceğimiz dayanışma yollarından bazılarıdır.
Bedenen Dayanışma:
Her insan eliyle ve diliyle diğer insanlara yardımda bulunabilir. Bizim ahlak anlayışımızda iyiliğe de kötülüğe de iyilikle karşılık vermek vardır. " …Mescid-i Harâm’a girmenizi engellediler diye bir topluma karşı duyduğunuz kin, sakın aşırı gitmenize sebep olmasın. İyilik ve takva hususunda yardımlaşın, günah ve haksızlık yolunda yardımlaşmayın. Allah’tan korkun, çünkü Allah’ın cezası çetindir." (Maide,5/2)
Ayrıca bedenen yapacağımız dayanışmalardan bazılarını şöyle ifade edebiliriz: ziyaret etmek, bir kardeşimizin cenaze namazına katılmak, eşyasını taşımak, zor zamanda yanında oturmak, cemaatle namaz kılmak. Diğer canlılara karşı yapacağımız her güzellik de bedenen yapacağımız dayanışma hareketler cümlesindendir.
Maddi Olarak Dayanışma:
Ayni olarak:
Her türlü dünyalık bize emanettir. Esasında sadaka Allah’ın bize verdiğinden diğer kulları yararlandırmadır. Ve bize düşen malımızla yapacağımız dayanışmada malın güzelini ve değerlisini öne çıkarmalıyız. Sevdiğimiz şeylerden infak etmeyi kur’an öğretiyor: "Allah yolunda sevdiğiniz şeylerden harcamadıkça iyiliğe asla eremezsiniz. Ne harcarsanız Allah onu hakkıyla bilir." (Al-i İmran,3/92)
"Ey iman edenler! Kazandıklarınızın ve sizin için yerden çıkardıklarımızın iyilerinden verin. Kendinizin ancak içiniz çekmeye çekmeye alabileceğiniz adi şeyleri hayır diye vermeye kalkışmayın. Bilin ki Allah zengindir, bütün iyilik ve güzellikler O’na mahsustur." (Bakara,2/267)
Nakdi Olarak:
Nakit olarak yapılan dayanışma günümüzde en kolay ve verimli olan gibi duruyor. Çünkü katkı sağladığımız kişi kendisi için öne çıkan ihtiyacını tercih edebilir. Hemen aklımıza gelen ama aynı zamanda bizim için ibadet olan nakdi dayanışma başlıklarını şöyle ifade etmemiz mümkündür: zekat, sadaka-ı fıtır, kurban, keffaretler, sadaka.
Vakıflar: dayanışmanın kurumsallaşmış halidir. Özellikle Selçuklular Osmanlı devleti döneminde tarihe şeref levhası olarak geçmiş güzellikler yapılmıştır.
Dayanışma Ruhu Bize Ne Kazandırır?
· Dayanışma ruhu yaraları sarar, görünmez bir merhemdir,
· Deprem özelinde büyük bir acı ve imtihan yaşıyoruz. Ama milletimizin ortaya koyduğu dayanışma ruhu ve seferberlik yaraları hızlıca sarmaktadır,
· Dayanışma, birliğimizi ve dirliğimizi sağlar,
· Dayanışma başkasının derdi ile ilgilenmektir,
· Dayanışma, İçerdeki ve dışardaki düşmanlara karşı kalkandır,
· Dayanışma, öze dönüştür, fıtrattır,
· Dayanışma, esasında kendimize iyiliktir,
"Kim cehennemden uzaklaştırılıp cennete girmek isterse Allah'a ve ahirete inanırken ölüm kendisine erişsin. İnsanların kendisine nasıl davranmalarını istiyorsa, o da onlara öyle davransın." ( Müslim, İmare, 46)
· Dayanışma karşılıksızdır, çünkü karşılığını sadece Rabbimizden bekleriz,
· Dayanışma, sadakadır aynı zamanda sadâkattır,
· Dayanışma, barıştır, esenliktir, hasbiliktir,
“Mümin erkekler ve mü’min kadınlar birbirlerinin dostlarıdır. İyiliği emreder, kötülükten alıkoyarlar. Namazı dosdoğru kılar, zekatı verirler. Allah’a ve Resulüne itaat ederler. İşte bunlara Allah merhamet edecektir. Şüphesiz Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir." (Tevbe,9/71)
· Dayanışma, yaratılana yaratan adına hürmettir,
· Dayanışma, yarına yatırımdır, çünkü kalıcıdır, toplum inşa etmektir,
"Servet ve oğullar, dünya hayatının süsüdür; ölümsüz olan iyi işler ise Rabbinin nezdinde hem sevapça daha hayırlı, hem de ümit bağlamaya daha lâyıktır." (Kehf,46)
· Dayanışma, günahlara / kötülüklere gem vurmaktır,
Bu ramazan ve her ramazan dayanışma duygusunu yaşama ve yaşatma hususunda Rabbim her birimize gayret versin. Ramazan ayınızı tebrik ederim.
